"Pandemi dünyada iç dinamikleri bozan bir etki oluşturdu"

Salgından dolayı ulusal ve küresel çapta çalışan iÅŸgücünde azalmalar yaÅŸandı, sektörlerin iÅŸleyiÅŸinde bozulmalar meydana geldi ve finansal piyasalarda istikrarsızlıklar oluÅŸtu" dedi.

Ä°stanbul Üniversitesi Ä°ktisat Fakültesi Ä°ÅŸletme Bölüm BaÅŸkanı Prof. Dr. Halim Kazan korona virüsün ekonomik bilançosunu anlattı. Koronavirüs salgınının uluslararası düzeyde hemen hemen bütün sektörleri olumsuz yönde etkilediÄŸini ifade eden Prof. Dr. Halim Kazan, salgının piyasaların iç dinamiklerini bozan bir etki oluÅŸturduÄŸunu söyledi. Koronavirüsün piyasalara etkisinden bahseden Kazan, "Dünya SaÄŸlık Örgütü tarafından pandemi olarak ilan edilen COVÄ°D-19, gündelik yaÅŸamı ve saÄŸlık sektörünün iÅŸleyiÅŸini deÄŸiÅŸtiren bir faktör olarak hayatımıza yerleÅŸmesinin yanı sıra piyasaların alışılagelmiÅŸ iç dinamiklerini bozan bir etki oluÅŸturdu. Salgından dolayı ulusal ve küresel çapta çalışan iÅŸgücünde azalmalar yaÅŸandı, sektörlerin iÅŸleyiÅŸinde bozulmalar meydana geldi ve finansal piyasalarda istikrarsızlıklar oluÅŸtu. Ülkelerin karar alıcı otoritelerinin önlemler kapsamında aldığı tecrit dönemleri, her ülkenin iç piyasasında dönüÅŸümü zor izler bıraktı" dedi.

"Ä°ÅŸletmeler üzerinde olumsuz yönde baskı var"

Korona virüsün ekonomik bilançosunu anlatan Kazan, "Salgının çok hızlı ilerlediÄŸi göz önüne alındığında, iÅŸletmeler ve borsalar üzerinde sürekli olumsuz bir yönde baskıya sebep olduÄŸu gözlenmektedir. Bu durum küresel bir krizin habercisi olarak yorumlanmaktadır. Hissedilen iÅŸgücü sıkıntısı ve tüketimdeki azalma gibi hususlar ve borsada yapılan iÅŸlemler pandemi açısından gün geçtikçe olumsuz yönde seyir izlediÄŸine vurgu yapmaktadır" diye konuÅŸtu.

Kriz durumlarında nakit ihtiyacını farklı yöntemlerle saÄŸlayan modeller olduÄŸuna da deÄŸinen Prof. Dr. Halim Kazan, "Bazı ekonomistler böylesine sıra dışı bir krizle mücadele etmek adına kaynak bulunması için para basılması gibi adımların atılmasını öneriyor. Bazı uzmanlar ise bu adımın yaratacağı enflasyona karşı uyarıda bulunarak dışarıdan bir kaynak bulunması gerektiÄŸini ifade etmektedirler" ÅŸeklinde konuÅŸtu.

Kazan, "Ä°ÅŸ baÄŸlarının kopmasını engelleyecek önlemler alınmalı. Åžirketlerin batmasının önüne geçilmeli, geçilmediÄŸi takdirinde bu kriz sonrasında üretim ÅŸirketlerini tekrar ayaÄŸa kaldırmanın mümkün olmayacağı bilinmeli. Garantinin verildiÄŸi ÅŸirketlere, normal faaliyetlerini sürdürmesi ya da 'sürdürüyor gibi' davranmaları, istihdamlarını azaltmaması ve tedarikçilerine ödemelerini yapmaları ÅŸartı getirilmeli. Bu kriz sonucu iÅŸsiz kalanlar adına Ä°ÅŸsizlik Fonu içinde Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın Devlet Ä°ç Borçlanma Senetleri (DÄ°BS) ihracı ve Merkez Bankası'nın DiBS'leri satın alarak geçici parasal geniÅŸlemeye gitmesi operasyonu ile kaynak oluÅŸturulabilir" dedi.

Prof. Dr. Halim Kazan'ın üniversite ile hazırladığı raporda korona virüsün ekonomik sonuçları hakkında ise "Dünya genelinde hükümetler ve merkez bankalarının bugüne kadar taahhütte bulunduÄŸu destek paketlerinin büyüklüÄŸü 7 trilyon doları aÅŸtı. Finansal piyasalarda virüs nedeniyle yaÅŸanan olumsuz geliÅŸmelerin etkisini azaltmak ve piyasanın likidite ihtiyacını karşılamak amacıyla birçok ülkede Merkez Bankaları faiz indirimine gitmek durumunda kalmıştır" sözlerini ifade etti.

"Virüsten en fazla etkilenen sektörler turizm ve ulaÅŸtırma sektörüdür"

Turizm ve ulaÅŸtırma sektörünün virüsten aldığı etkiden bahseden Prof. Dr. Halim Kazan, "Turizm sektöründeki ÅŸirketlerin piyasa deÄŸeri ortalama yüzde 51,48, ulaÅŸtırma sektöründeki ÅŸirketlerin piyasa deÄŸeri ise yüzde 50,79 azalmıştır. Bu dönemde toptan satış ve perakende ticareti yapan ÅŸirketlerin piyasa deÄŸeri ise diÄŸer sektörlerden farklı yönde hareket göstermiÅŸ ve yüzde 3.08 artmıştır" dedi